“Doğal” bir olayın “doğal olmayan” yapılı çevre üzerindeki etkileri sonucu, canlı yaşamını büyük ölçüde zarara ya da kayba uğratması nedeni ile afet olarak tanımlanır DEPREM. Ülkemizde, diğer afet türlerinde olduğu gibi deprem konusu da çoğunlukla, içinde yaşandığı zamanın temel düşünme ve tartışma konusunu oluşturur. Her bir deprem ya da afet, sayılara, fotoğraflara, videolara vs. indirgenmiş tespitlerle belgelenmiş olarak bir sonraki yaşandığında hatırlanmak üzere zihnin gerisine atılır. Düşünme ve tartışma ortamlarının içeriği de çok da fazla değişmemektedir: benzer yüzleşmeler, sorgulamalar, uyarılar, çözüm önerileri... Bilimsel bilgi üretimi kesintisiz devam etse de toplumun tepkisi ve farkındalığı azalır; bilimsel bilgiye dayalı olması gereken çözüm odaklı eylemsellik kısıtlı olarak gerçekleşir ya da gerçekleşmez.

30 Ekim 2020’de yaşadığımız İzmir Depremi, yaşanmasını hiç istemediğimiz ağır sonuçları ile toplumun her kesimini DEPREM üzerine bir kez daha düşünmeye zorladı. Bir taraftan depremin yarattığı bireysel ve toplumsal olarak yaşanılan fiziksel/sosyal/ekonomik “enkaz”a yönelik çözümler üretilmeye devam ederken, diğer taraftan geleceğe yönelik, benzer “enkaz”ların oluşmaması için mevcut bilgiler yeniden değerlendirilmekte/sorgulanmakta ve yeni araştırmalar üretilmeye başlanmakta. Çağdaş bilimsel üretimlerin ilgili, yasal, politik, teknolojik, toplumsal mekanizmalar aracılığı ile eylemselliğe dönüşerek yeni “enkaz” durumlarının yaşanmamasının sağlanması en temel beklentimiz.

Ege Mimarlık 110.sayısında, yaşadığımız son depremin toplumsal ve bireysel olarak, fiziksel, sosyal, ekonomik, psikolojik sonuçları ile yüzleşmeye devam edilen bu dönemde, deprem olayını bilimsel bilgiye dayalı toplumsal bir konu olarak gündemde tutabilme ve alışılagelmişin dışında “yeni” bilgi üretimlerinin yapılmasına ve paylaşılmasına ortam sağlamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, 110. sayı için katkı beklenilen odak tartışma alanları ve cevap aranılan sorular şu şekilde belirlendi:

PROBLEMİN YENİDEN TANIMLANMASI

Doğal bir olay olarak depremin insanlar için bir afet problemi haline dönüşmesinin nedenlerinin bilimsel ve çok boyutlu olarak tartışılması
Siyasal Bağlam/Politik Refleksler Siyasal sistem ve idari mekanizma deneyimlerinin; deprem algısı, siyasi kararlılık, siyasi sorumluluk gibi kavramlar aracılığı ile yeniden sorgulanması
Yasal Bağlam İlgili mevzuatların ve kurumsal yapıların değişen içeriklerinin, neden-sonuç ilişkisi bağlamında sorgulanması
Kentsel ve Doğal Çevre Kentsel ve doğal çevre ilişkisinin; mevcut/geçmiş kentleşme pratikleri, kentleşme politikaları, üst ölçekli planlama kararları, özelinde değerlendirilmesi
Toplumsal Algı ve Deprem/Sosyal Refleksler Toplumsal olarak depremi algılayış biçimlerimizin, deprem öncesi ve sonrası verilen bireysel ve toplumsal reflekslerin tanımlanması; kültürel faktörlerin tartışılması
Mesleki Bağlam/Depreme Dayanıklı Yapı [Tasarım/Uygulama/Dönüşüm] Mimarlık, inşaat mühendisliği, deprem mühendisliği mesleki alanlarındaki pratiklere dayalı deneyimlerin; tasarım, uygulama, dönüşüm bağlamında ilgili mevzuatlar, pratikler, tasarım, inşaat teknolojileri, eğitim, kültürel ve doğal varlıkların korunması, dayanıklılık/direnç (resilience), risk/afet alanlarında mekânsal örgütlenme, planlama ve sosyal mekânsal yönetişim bağlamında değerlendirilmesİ

ÇÖZÜM ODAKLI GELECEK PERSPEKTİFİ

Depremin neden olduğu afet riskinin azaltılmasında ve gerekli hazırlıkların yapılmasında etkili olacak yenilikçi yaklaşım, yöntem ve tekniklerin paylaşılması
Afet Riskinin Tanımlanması Afet riski kavramının yeniden tanımlanması ve risk analizi, risk yönetimi, risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması gibi ilgili tanımların kavramsal olarak tartışılması
Kentleşme ve Deprem [Afete Dirençli Kentler] Kent planlaması ve kentlerin dönüşümü bağlamında, tehlike ve risklerin belirlenmesine ve müdahale yöntemlerine yönelik yeni kavram, strateji ve uygulamaların tartışılması ve geleceğe yönelik beklentilerin tanımlanması
Mimari Tasarım ve Deprem Mühendisliği [İleri Teknolojiler] Mimarlık, inşaat mühendisliği, deprem mühendisliği mesleki alanlarında; tasarım, uygulama, dönüşüm bağlamında ilgili mevzuatlar, pratikler, tasarım, inşaat teknolojileri, eğitim vb. bağlamında yeni fikirlerin ve ileri yöntemlerin tartışılması
Mevcut Yapı Stokuna Dair Değerlendirmeler ve Müdahaleler Mevcut yapı stokunun, depreme dayanıklılığının sağlanması bağlamında yeni teknolojilerin keşfedilmesi
Toplum Tabanlı Afet Yönetimi [Afete Dirençli Toplum] Afet risklerinin azaltılması bağlamında üretilecek her türlü eylemsellikte toplumsal katılımın sağlanmasının önemi ve direnç kültürünün artırılmasına yönelik yeni yaklaşım ve uygulamaların paylaşılması