EGE MİMARLIK 115: EMEK - EKONOMİ

1980’lerden bu yana ekonomide neoliberal akım ve küresellik ön planda olan kavramlar iken, dünya 2008 ekonomik krizinden bu yana çok farklı ekonomik dengelere ve dengesizliklere sahne oldu. 2008’deki ekonomik krizin belki de en önemli yanı iklim değişikliğinin artık geri dönülmez noktada olduğu bir zamanda ve kentleşme hızının en üst noktaya ulaştığı bir dönemde baş göstermesiydi. Dolayısıyla tüketim toplumunun alışkanlıklarının dünyanın geleceği için değişmesi gerekliliği günümüzde artık her alanda belirleyici bir faktör oldu.

Küreselleşmenin gelişimiyle neredeyse eş zamanlı şekilde iklim krizine çare olarak sürdürülebilirlik kavramı da ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarda önem kazandı. Mimaride sürdürülebilirlik enerji verimliliği, malzeme ve iklime duyarlılık ile ön plana çıkarken; kentlerin genelinde iklim krizine, afetlere ve ekonomik sorunlara cevap olarak dirençlilik kavramı önem kazandı. Kentlerin kontrolsüz büyümesindense, var olanın değerlendirilmesi, eski yapıların yeniden işlevlendirilerek [adaptive reuse] kent yaşamına ve ekonomisine kazandırılması, var olan yapıların güçlendirilmesi ve yenilenmesi [retrofitting] ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından odak noktalar olarak ön plana çıktı. Ekonomik büyümeye alternatif olarak küçülme [degrowth] kaynakların daha verimli kullanımı açısından benimsenmeye başlandı. Dünya günümüzde döngüsel ekonominin sosyal ve kültürel dönüştürücülüğünü yaşamaya başlamışken bu kavramın mimariye ve tasarıma yansımaları da öne çıkmaya başladı.

2019 yılında dünya pandemi sürecine girdi. Bu sürecin ekonomik olarak belirleyici özelliği kendi başına bir kriz olmasının yanında, aslında kentlerde ve ülkelerde var olan krizleri ve sorunsalları daha da ön plana çıkarmış olmasıydı. Barınma hakkı, sağlık hizmetleri, gıda güvenliği, ulaşım, altyapı olanakları, değişen çalışma koşulları, kentlerin ve çeperlerinin yapısal çevresinin daha farklı açılardan sorgulanmasına sebep oldu. Ekonomide küresel olarak büyümenin yanında ülkeler ve kentler bazında kendine yetebilmek önem kazandı. Pandemi süresince fiziksel sınırlarda geçiş azaldıkça, sanal sınırlar teknolojinin elverdiği ölçüde genişledi. Kentliler kırsalı artık bir alternatif yaşama ve çalışma mekânı olarak değerlendirmeye başladılar.

Bunların yanında, pandeminin ve ekonomik istikrarsızlığın etkisiyle bir ihtiyaç haline gelen esnek çalışma saatleri, koşulları ve buna bağlı iş güvencesi gibi kavramlar dönüşen toplumsal işleyişin bir yansıması olarak belirginleşmeye başladı. Mimarlıkta iş yapma biçimi olarak gelişen kolektifler ve platformlar, daha verimli ve üretken ortam arayışlarını belirginleştirdi. İş modellerinin ve işveren profillerinin değişimi ile coğrafyalararası emek ve bilgi transferi üzerinden gelişen yeni nesil tasarım süreçlerinin bir sonucu olarak mimarlık alanında küresel iş gücünün varlığı, onun örgütlenme ve üretme biçimleri tartışılabilir hale geldi. Küresel piyasa koşullarını biçimlendiren, yerelin iş gücü kapasitesini de etkileyen ve bazen istismar eden hakim ekonomik rejimler; mimarlık alanındaki çalışma ve üretme biçimlerinin arkasındaki göz ardı edilemez etkenler olarak belirginleşti.

EGE MİMARLIK bu sayısında değişen ekonomik çerçevede ve bu alanın mimarlık ile kesişiminde akademik araştırma makaleleri ve görüş yazıları beklemektedir. Metinde bahsedildiği üzere sürdürülebilirlik, dirençlilik, döngüsel ekonomi, yeniden işlevlendirme, yeniden kullanım, küçülme, pandemi süreci, değişen iş modelleri, emek ve ekonomi gibi kavramlar tartışılabileceği gibi, araştırmacıların bu çerçeve ile ilişkilenen çeşitli perspektiflerden çalışmaları ve makaleleri bu sayımıza davet edilmektedir.

Tema kapsamındaki makalelerinizi ve görüş yazılarınızı egemimarlik.org web sitemizdeki Tema Çağrı Metnine ve Ege Mimarlık Yazar Rehberine uygun olarak, 26 Mayıs Perşembe saat 17:00’a kadar egemim@izmimod.org.tr adresine gönderebilirsiniz.. Makale gönderimleri tam metin şeklinde yapılacaktır.

ÖNEMLİ TARİHLER

26 Mayıs Makalelerin (tam metin) teslimi

3 Haziran Makale ön-değerlendirme sonuçlarının açıklanması

23 Haziran - 7 Temmuz Makale 1. revizyon tarih aralığı

21 Temmuz - 4 Ağustos Makale 2. revizyon tarih aralığı